ORGAN NAKLİ TESTLERİ VE DOKU UYUMU

Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Doku Tipleme laboratuvarı, organ nakli alanında öncü bir referans merkezi olarak, organ nakli öncesi hasta değerlendirmesi ve hazırlık testlerini büyük bir hassasiyetle gerçekleştirmektedir.

Doku Grupları:

Doku grubu antijenleri, tüm nükleer hücrelerin yüzey proteinlerinde bulunan önemli bileşenlerdir. İlk olarak insan lökositlerinde tanımlandığı için İngilizce'deki baş harflerinden oluşan HLA (Human Leukocyte Antigens) olarak adlandırılır. HLA genleri, büyük doku uygunluğu kompleksi veya MHC (Major Histocompatibility Complex) olarak bilinen bir gen ailesinin parçasıdır. MHC genleri, 6. kromozomun kısa kolunda yer alır ve genellikle Sınıf I ve Sınıf II olarak adlandırılan iki ana kategoriye ayrılır (HLA veya MHC Sınıf I ve Sınıf II). Her iki kategoride de üç alt grup bulunur: HLA-A, HLA-B, HLA-C Sınıf I'yi ve HLA-DR, HLA-DQ ve HLA-DP Sınıf II'yi oluşturur. Bir bireyde her bir grup için iki allel bulunur. Bu nedenle, her birimiz iki HLA-A, iki HLA-B, iki HLA-C, iki HLA-DR, iki HLA-DQ ve iki HLA-DP geni taşırız. Bu genetik bilgi, biyolojik çeşitliliği artırarak nesilden nesile aktarılır. MHC genleri, DNA'daki en büyük çeşitliliği gösteren gen grubudur. Hem kendi çeşitlilikleri hem de eşbaskın aktarımları nedeniyle, HLA antijenleri her birey için farklıdır. Bu antijenler, biyolojik kimliğimizi tanımlar ve bağışıklık sistemi tarafından tanınan ve tanınmayanı ayırt edebilme yeteneği sağlar.

Organ nakillerinde, nakledilen organın ve alıcının doku gruplarının uyumsuz olduğu durumlarda, bağışıklık sistemi nakil organına "yabancı" olarak tepki verebilir. Bu durum, hastayı organ nakline yönlendiren temel hastalıktan daha ciddi, hayatı tehdit eden bir duruma yol açabilir. Bu tür komplikasyonları önlemek için, organ nakli öncesi doku uyumu testleri yapılır ve uyumlu donörler seçilir.

Doku antijeni uyumunun önemi, nakledilen organ türüne bağlı olarak değişiklik gösterir. Örneğin, kornea, kalp, akciğer ve karaciğer nakillerinde doku uyumu nispeten az öneme sahipken, böbrek nakillerinde uyum daha kritiktir ve kemik iliği naklinde ise çok büyük bir öneme sahiptir. Böbrek nakillerinde, HLA uyumu genellikle HLA-A,HLA-B ve HLA-DR gibi antijenlerinin uyumunu ifade eder. Bu uyum, nakledilen böbreğin daha uzun süre işlev görmesine ve bağışıklık sistemini baskılamak için daha az ilaç kullanılmasına yardımcı olur. Tam uyumsuzluk durumunda bile, ret reaksiyonunu önleyebilen ve böbreğin işlevini sürdürebilir kılan bir dizi başarılı ilaç bulunmaktadır. Bununla birlikte, kemik iliği nakli gibi kök hücre nakli gerektiren durumlarda, tüm HLA antijenlerinin tam uyumlu olması önemlidir (HLA-A, HLA-B, HLA-C, HLA-DR, HLA-DQ. HLA uyumu, kemik iliği nakli alıcılarının bağışıklık sistemi zayıf olduğundan, farklı HLA'lara sahip bir donörden nakil yapıldığında alıcıya ciddi zarar verebilecek bir durumu önlemeye yardımcı olur. Bu nedenle, kemik iliği nakillerinde HLA uyumu kritiktir.

Doku Tipleme Laboratuvarında uyguladığımız testler:

HLA-A,B,C (Moleküler düşük çözünürlük)

HLA-DR,DQ (Moleküler düşük çözünürlük)

Lenfosit Cross Match (Kadavra Nakil)

T ve B Lenfosit Cross Match

T ve B Lenfosit Oto-Cross Match

HLA Panel Reaktif Antikor Tarama ve Spesifik Testleri